Continuamos coas entradas no blogue dedicadas a algunhas das máis destacadas bibliotecas que existen. Hoxe ocuparémonos dunha das bibliotecas que teñen unha das coleccións máis valiosas do mundo, unha biblioteca de bibliotecas. Na actualidade, a Biblioteca Vaticana posúe un extraordinario patrimonio composto por ao redor de 180000 volumes manuscritos e de arquivo, 1.600.000 de libros impresos, uns 9.000 incunables, 300.000 moedas e medallas, máis de 150.000 gravados, miles de debuxos e matrices, e máis de 200.000 fotos.
Estamos ante unha das bibliotecas máis antigas de Europa, imos ver a grandes liñas a súa orixe e traxectoria ata a actualidade.
A Biblioteca Apostólica Vaticana, ubicada na Santa Sede, na Cidade do Vaticano, leva o nome de Apostólica, porque se considera desde a súa fundación a biblioteca do Papa.
Desde o século IV coñécese a existencia dun lugar chamado " Scrinium" da Igrexa Romana, que funcionaba como arquivo e biblioteca. A finais do século VIII aparece a figura do bibliotecario.
En plena Idade Media perdéronse e destruíron moitos dos arquivos gardados durante séculos na archibasílica de San Juan de Letrán . Co regreso da sede papal a Roma en 1378 iníciase un período de restauración e reconstrución da chamada Librería do Vaticano.
Foi o papa Nicolás V (1447-1455) quen decidiu que os códices latinos, gregos e hebreos que durante o seu pontificado pasaran de 350 a uns 1200 estivesen ao dispor dos eruditos para o seu estudo e consulta.
Pero a fundación propiamente dita da Biblioteca débese a Sixto IV, quen en 1475 estableceu mediante a bula "Ad decorem militantis Ecclesiae" o novo organismo e designou as funcións de gubernator ou custos ao humanista Bartolomeo Platina para que xestionase o rico patrimonio, formado sobre todo por textos de teoloxía, filosofía e patrística. A bula establecía as normas para a consulta, o rexistro e a conservación dos libros: indicaba as funcións principais do bibliotecario, asesorándoo con colaboradores para as letras latinas, gregas e hebraicas, e dotaba á Biblioteca dunha renda propia e dunha sede autónoma.
A sede estaba situada na planta baixa dun edificio xa rehabilitado por Nicolás V, cunha entrada do patio coñecido como Os Papagaios e un alzado que daba ao patio do Belvedere. Sixto IV fixo decorar as aulas por algúns dos mellores pintores da época. Había catro aulas chamadas, Bibliotheca Latina e Bibliotheca Graeca para as obras nas dúas linguas, a Bibliotheca Secreta para manuscritos no directamente dispoñibles para os lectores, incluidos algúns códices valiosos, e a Bibliotheca Pontificia para os arquivos e rexistros papais.
Durante o século XVI a Biblioteca seguiu desenvolvéndose coa procura e compra de manuscritos e a adquisición de libros impresos. No último terzo deste século debido aos problemas de espazo, Sixto V decidiu construír unha nova localización para a Biblioteca e encargou o proxecto ao arquitecto Domenico Fontana. O novo edificio construíuse sobre as escaleiras que conectaban o Patio Belvedere co que agora se coñece como Biblioteca. Na piso superior, o arquitecto construíu o Salón Sixtino, en honra ao pontifice. Doutra banda o material de arquivo comezou a separarse, e baixo o pontificado de Pablo V (1605-1621) constitúese como unha institución separada, os Arquivos Secretos do Vaticano.
No século XVII comezou a incorporación de bibliotecas enteiras de orixe principesco ou privado tales como a Biblioteca Palatina de Heidelberg (1623), a biblioteca dos duques de Urbino (1657) ou a biblioteca da raíña Cristina de Suecia (1690).
Durante o século XVIII crean as seccións dedicadas ás coleccións artísticas e de anticuario. Neste século tamén se adquiriron a Biblioteca Capponi en 1746 e a Biblioteca Ottoboni en 1748. O Museo Sacro se estableción en 1757 e enriqueceuse con diferentes categorías de obxectos pertencentes á antigüidade cristiá (marfiles, bronces, vidro, terracota, tecidos, etc.), a separación da parte profana da sacra, en 1767, deu orixe ao Museo Profano. En 1785 fundouse o Departamento de Gravados e Debuxos.
Xa no século XIX concretamente en 1809 coa anexión de Roma ao Imperio francés, a Biblioteca Vaticana estableceuse como Biblioteca Nacional e enriqueceuse coas bibliotecas das ordes relixiosas. Tamén se incrementaron as coleccións de material impreso coa gran colección creada por Leopoldo Cicognara rica en libros de arte e antiguedades.
Durante el pontificado de León XIII (1878-1903) a biblioteca faise máis accesible aos investigadores e historiadores que desde 1892 poden gozar da actual sala de consulta de impresos, tamén se establecen novos horarios de apertura.
En 1890 créase o Laboratorio de Restauración co obxectivo de salvar unha valiosa colección de manuscritos e impresos de danos físicos, químicos ou biolóxicos, para asegurar a súa transmisión á posteridade.
 |
| Foto Agencia EFE |
No século XX continuan as compras masivas de fondos, así en 1902 adquírese a Biblioteca Barberini, que no século XVIII rivalizaba en importancia coa Vaticana, unha colección de máis de 11.000 manuscritos latinos, gregos e orientais e máis de 36.000 unidades de material impreso. Ese mesmo ano adquírese a Biblioteca da Congregación para a Propagación da Fe, que incluía o chamado Fondo Borgiano, rico en manuscritos do Próximo e Afastado Oriente.
Despois da Primeira Guerra Mundial, en 1921 incorpórase a colección do bibliófilo Giovanni Francesco de Rossi con máis de 1200 manuscritos, preto de 6.000 impresos raros que incluía 2.500 incunables. En 1923 llegá a Biblioteca Chigiana e posteriormente o seu arquivo anexo e no ano 1926 a Biblioteca Ferrajoli, que posuía entre outras cousas preto de 30.000 autógrafos. Á vista do anteriormente exposto pódese dicir que a Biblioteca Vaticana é unha biblioteca de bibliotecas.
Durante a Segunda Guerra Mundial, acolleu varias coleccións de bibliotecas, non só eclesiásticas, que estaban en perigo de destrución, como a biblioteca da Abadía de Montecassino.
Tras a guerra continua incorporando importantes coleccións e arquivos como a colección de Federico Patteta, dotada dun importantísimo fondo de cartas autografiadas.
Nos anos 50 realízase a microfilmación da maioría dos manuscritos, durante os anos 60, os arquivos das familias Barberini e Chigi, o arquivo de San Pedro e doutras igrexas romanas reuníronse na recentemente creada Sección de Arquivos. A principio dos anos 80 construíuse o novo depósito de manuscritos baixo o patio interior da Biblioteca.
Despois da Primeira Guerra Mundial, en 1921 incorpórase a colección do bibliófilo Giovanni Francesco de Rossi con máis de 1200 manuscritos, preto de 6.000 impresos raros que incluía 2.500 incunables. En 1923 llegá a Biblioteca Chigiana e posteriormente o seu arquivo anexo e no ano 1926 a Biblioteca Ferrajoli, que posuía entre outras cousas preto de 30.000 autógrafos. Á vista do anteriormente exposto pódese dicir que a Biblioteca Vaticana é unha biblioteca de bibliotecas.
Durante a Segunda Guerra Mundial, acolleu varias coleccións de bibliotecas, non só eclesiásticas, que estaban en perigo de destrución, como a biblioteca da Abadía de Montecassino.
Tras a guerra continua incorporando importantes coleccións e arquivos como a colección de Federico Patteta, dotada dun importantísimo fondo de cartas autografiadas.
Nos anos 50 realízase a microfilmación da maioría dos manuscritos, durante os anos 60, os arquivos das familias Barberini e Chigi, o arquivo de San Pedro e doutras igrexas romanas reuníronse na recentemente creada Sección de Arquivos. A principio dos anos 80 construíuse o novo depósito de manuscritos baixo o patio interior da Biblioteca.
En 1985, a catalogación electrónica de impresos substitúe definitivamente á de papel. No 2002, ábrese ao público unha nova sala para a consulta de publicacións periódicas con case mil títulos en andeis abertos.
No ano 2014 iníciase o proceso de dixitalización dos seus manuscritos, utilízase o estándar FITS (Flexible Image Transport System), o formato común para capturar imaxes astrónomicas usado pola NASA. Para o almacenamento, a experta en big data EMC Isilon. O proxecto, que necesitará aínda uns 15 anos para completarse, conta coa colaboración da fundación Digita Vaticana, unha organización nada en 2012 para recadar fondos. Despois de varios anos de traballo, os arquivos dixitalizados están dispoñibles a través dun site especificamente creado para tal fin, o DigiVatLib.
A Biblioteca contén unha enorme documentación da historia e do pensamento da humanidade, das artes e a literatura, das matemáticas e a ciencia, do dereito e da medicina, desde os primeiros séculos da era cristiá ata os nosos días, en moitas linguas e culturas do Afastado Oriente ata o oeste da América precolombina, así como unha formación humanística de extraordinario valor.
Entre os máis importantes manuscritos están:
O Codex Vaticanus, un dos máis antigos manuscritos conservados da Biblia, lixeiramente anterior ao Codex Sinaiticus, e probablemente copiado, como aquel, durante o século IV. Está escrito en grego, en pergamiño, con letras unciales en formato scriptio continua.
Entre os máis importantes manuscritos están:
O Codex Vaticanus, un dos máis antigos manuscritos conservados da Biblia, lixeiramente anterior ao Codex Sinaiticus, e probablemente copiado, como aquel, durante o século IV. Está escrito en grego, en pergamiño, con letras unciales en formato scriptio continua.
O Cancioneiro da Biblioteca Vaticana é un dos tres cancioneiros que recollen as cantigas da poesía medieval gallegoportuguesa.
O Papiro Bodmer XIV- XV, crese que contén o fragmento escrito máis antigo do Evanxeo de Lucas, o Pai Noso máis antigo coñecido, e un dos fragmentos escritos máis antigos do Evanxeo de Juan.
Conservar este patrimonio e lograr que estea dispoñible para as futuras xeracións é un verdadeiro desafío. Hoxe a Biblioteca continua inmersa nun proceso de dixitalización de todos os seus manuscritos e documentos, co propósito de ampliar a distribución de información e que todo o que queira poida acceder a ler o contido.
Desde o pasado mes de xuño unha muller ocupa por primeira vez a Secretaría Xeral da Biblioteca Apostólica do Vaticano.
Ningún comentario:
Publicar un comentario
¡Anímate a participar cos teus comentarios!