Efemérides de Denis Diderot, Pai de L' Encyclopedie Francesa [BIBLIOTECA]

Denis Diderot (1713-1784)

 

O 5 de outubro de 1713 nacía  Denis Diderot filósofo francés, representante da ilustración, director da Enciclopedia, escritor e crítico de arte. Foi, con Voltaire, quen exerceu maior influencia sobre o pensamento social do seu epoca. Diderot considerou fundamental o papel da técnica e da industria no desenvolvemento do pensar e do coñecer. O experimento e a observación son os métodos e guías do coñecemento. Baseándose neles, o home pode alcanzar un saber, se non do todo fidedigno, no alto grao probable. Diderot fixo da creación da Enciclopedia a empresa central da súa vida. 

En 1747 Le Breton, libreiro de éxito e especialista na tradución de obras inglesas, encarga a tradución ao francés da enciclopedia de Ephraim Chambers, Cyclopaedia, ou Dicionario Universal de Artes e Ciencias a Diderot e Jean Le Rond d' Alembert. Pero Diderot convénceo para ampliar a perspectiva e en lugar de traducir o texto orixinal, realizar unha obra nova, co que se dá inicio á monumental elaboración editorial da Encyclopédie. Entre os dous, cun equipo inicial de 21 colaboradores, puxeron en pé a  Encyclopédie, ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, (Enciclopedia, o Dicionario razonado das ciencias, das artes e dos oficios) 

 

Portada da Encyclopedie (1751)

 

Durante a súa elaboración, o equipo de redactores foi aumentando ata chegar a ter 160 colaboradores. Entre eles estaban algunhas das figuras máis importantes da súa época como Voltaire, Montesquieu, Jean-Jacques Rousseau ou Malesherbes, así como decenas de sabios nos distintos campos. Diderot escribiu máis de cinco mil entradas da enciclopedia en áreas tales como economía, artes mecánicas, filosofía, política e relixión entre outras.

O plan orixinal prevía a aparición de 8 volumes de texto e 2 de láminas. En 1751 publicouse o primeiro. Á fronte do mesmo inseriuse un prólogo, o Discurso preliminar de d’Alambert, onde se explicaba a concepción da obra e expoñíase as ideas predominantes do século XVIII. O Discurso preliminar, unha auténtica “declaración de principios” da Ilustración tivo a súa vida propia e foi publicado como texto independente en varias ocasións.

A súa aparición suscitou violentas reaccións a favor e en contra. As críticas chegaron ata o goberno que en 1752 decidiu prohibir os dous volumes aparecidos, alegando que con esta obra pretendíase destruír a monarquía, corromper os costumes e promover a irrelixiosidade, o que culminaría coa dimisión de d’ Alambert e a persecución de de Diderot, a pesar da defensa dos partidarios da Enciclopedia, subscritores da alta burguesía e de certos grupos influentes. A pesar diso, aos poucos, simplemente tolerada, foron aparecendo os restantes volumes ata que en 1765 publicouse o tomo 17 e a obra quedaba terminada. A estes volumes engadíronse 5 máis de suplemento, 11 de láminas e 2 de índices. En 1780 a obra queda finalizada cun total de 35 volumes.

 

Actualmente a enciclopedia francesa pódese atopar en formato dixital e resulta facilmente consultable.  

• Unha versión dixitalizada pode consultarse en Gallica, a biblioteca dixital da Biblioteca Nacional Francesa.
• Wikisource en francés contén unha copia da Encyclopédie de Diderot https://bit.ly/3cWqEoE
• “A Enciclopedia Francesa”, Introdución a obras de consulta sobre a enciclopedia de Diderot, en Biblioteca Nacional de España  https://bit.ly/2GiL0g5