DATAS: 16 de novembro de 2021 – 18 de abril de 2022
LUGAR: Museo Reina Sofía (Madrid). Edificio Sabatini. 3a Planta.
ORGANIZACIÓN: Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía en colaboración con Belkis Ayón.
COMISARIADO: Cristina Vives.
COORDINACIÓN: María do Castelo Cabeza.
As primeiras colografías dos anos 80:
En 1988 Ayón realiza por primeira vez colografías de gran formato ensamblando ata nove secciones impresas e preséntaas na exposición Propuesta a los veinte años celebrada nunha galería da Habana.
En 1988 Ayón realiza por primeira vez colografías de gran formato ensamblando ata nove secciones impresas e preséntaas na exposición Propuesta a los veinte años celebrada nunha galería da Habana.
A técnica da colografía:
tamén coñecida como colagrafía (do grego colla —goma— e graphein—debuxar, escribir), é unha técnica por método aditivo que consiste en pegar, á maneira da colaxe, moi diversos materiais a un ferro, xeralmente de cartón, que debidamente entintada e presionada posteriormente no tórculo dá como resultado unha gama case infinita de formas e texturas.
Ditas pezas eran toda unha novidade en Cuba, dadas as súas dimensións e o uso de planos de cor, estes últimos próximos á estética Pop do cartel cubano e á obra gráfica de Umberto Pena e de Rafael Silva realizada nos anos 60 e 70.
Pero sobre todo, a singularidade do contido e o enfoque con que era tratado anunciaban xa a unha artista que transgredía os mitos para adaptalos ao seu tempo e circunstancias.
A obra A cea (1988-1991) resume como ningunha outra tres momentos clave que vertebran a traxectoria artística de Ayón.
O primeiro, a elección da temática Abakuá durante a súa etapa de estudante e a consecuente articulación dunha linguaxe de mediación para conectarse co seu propio contexto en termos éticos, estéticos e ideolóxicos.
O segundo, resulta da elección da colografía como ferramenta técnica que acrecentaba as posibilidades expresivas.
O terceiro, ten que ver co abandono da cor en favor do branco e negro cos seus case infinitas degradacións de grises, que transmitían de maneira máis adecuada o drama existencial dos seus personaxes, en cuxo reflexo se albisca o seu propio.
A cea amplía a lectura que fusiona o mito Abakuá e os seus protagonistas con outras relixións e sistemas simbólicos tales como o cristianismo primitivo e a súa versión institucional católica que comparten códigos de representación incuestionables.
 |
| Nlloro (1991) |
Nlloro (1991) é unha obra complexa en composición e simbolismo. Á dereita aparece un dos personaxes fundamentais, o espírito (íreme) Anamangüi, figura negra cuberta de Anaforuanas (grafías ou firmas) de pé fronte ao falecido. Este personaxe é o responsable de guiar o espírito do falecido no seu ascenso ao ceo. No extremo esquerdo está Mpegó (sacerdote dos símbolos) que leva un tambor e é o encargado de «raiar» (debuxar) os Anaforuanas en todas as cerimonias. Os personaxes con peles de leopardo poderían aludir á dor que sente toda a comunidade Abakuá pola perda do irmán. O Nlloro culmina cando se comproba que a alma do defunto foise para sempre.
A matriz de Nlloro, exhibida agora por primeira vez fóra de Cuba, supera en complexidade técnica ás anteriores matrices de obras de múltiples seccións realizadas en 1988 e é indicativa de que 1991 foi crucial na carreira da artista
Esta estrutura de poder piramidal, sustentada sobre unha ampla base de membros «simples» organizados en núcleos territoriais concatenados entre si, pero liderados cada un desde a súa cúspide por figuras elixidas, replica ─en menor escala─ a estratificación do poder político en Cuba desde 1959, ben coñecido pola artista e vixente ata hoxe.
A matriz de Nlloro, exhibida agora por primeira vez fóra de Cuba, supera en complexidade técnica ás anteriores matrices de obras de múltiples seccións realizadas en 1988 e é indicativa de que 1991 foi crucial na carreira da artista
As cerimonias de consagración simbolizan para os Abakuá unha lexitimación de poder que garante a súa perpetuidade. Outras relixións tamén levan a cabo cerimonias deste tipo. En 1991 Belkis Ayón compuxo A consagración I, II e III, un tríptico para representar os niveis fundacionais da Sociedade Secreta Abakuá en Cuba: o nacemento/iniciación dos aspirantes a membros ( Ndisime); o xuramento dos xerarcas ou líderes espirituais (Prazas) e o xurdimento dunha agrupación (Potencia) que é o núcleo organizativo mínimo desta Sociedade. Este tríptico interpreta e escenifica o ritual, representando aos personaxes fundamentais que se mostran cos seus atributos, evidenciando tanto a escala de poder como o rol dos distintos membros que conforman a Sociedade en termos estruturais e organizativos.
WEB:
É curioso, non resultan imáxenes perturbadoras, pese á temática.
ResponderEliminar