sábado, 28 de novembro de 2020

56. Mondrian y De Stijl. O poder da esencia, Cap.I [PINTURA]

Mondrian and De Stijl é unha extraordinaria exposición organizada polo Museo Reina Sofía e o Stichting Kunstmuseum den Haag que aborda a obra do artista holandés Piet Mondrian, no contexto de De Stijl.

1-Piet Mondrian (1872, Amersfoort - 1944, Nova York) estableceu o rumbo da arte abstracta xeométrica dos Países Baixos e provocou un cambio drástico na cultura visual despois da Primeira Guerra Mundial.

A concepción da beleza de Mondrian, baseada na superficie, a estrutura e a composición da cor e as liñas, conformou un estilo novidoso e innovador que pretendía romper as fronteiras entre disciplinas e superar os límites tradicionais do espazo pictórico.

2-De Stijl (O Estilo): a revista homónima creada polo pintor e crítico Theo van Doesburg foi a plataforma para difundir as ideas deste novo plástico e superar o provincialismo tradicional holandés. O primeiro número saíu en 1917 e, ata 1931, a publicación ofrecía información sobre o desenvolvemento da arte abstracta a nivel internacional.

Piet Mondrian, que naceu quince anos antes que o resto dos membros de De Stijl, foi o patriarca deste movemento.


De Stijl (O Estilo):
Os membros de De Stijl perseguiron un mundo que, grazas á colaboración entre todas as disciplinas, podería abolir a xerarquía entre as artes.


Así, quixeron que estes se liberasen, se mesturasen e dean lugar a algo novo, unha realidade que se adaptaría mellor ao mundo que comezaba a xurdir, o mundo da modernidade. Creadores de todo o mundo tomaron este enfoque multidisciplinar e traballaron intensamente xuntos. Foi un proxecto no que os seus participantes se comunicaban a través da revista e a través de cartas.



Este grupo desenvólvese, dentro dunha forte sensibilidade que existía neste momento en Holanda, en relación coa función social da arte e, en particular, con respecto á disciplina da arquitectura.

De feito, o impulso innovador de De Stijl en 1916 provén en gran parte desta devoción particular ao espazo arquitectónico e de proxectos colectivos como o emprendido entre 1986 e 1903 polo arquitecto Hendrik Petrus Berlage para o novo edificio da Bolsa de Valores en Amsterdam, na que conseguiu involucrar a pintores, escultores, poetas e escritores.


Autores como Karel Petrus Cornelis Bazel ou Johannes Jacobus van Nieukerken fixaron creacións feitas a principios do século XX para interiores, edificios ou planos urbanos en cidades como A Haya, Leipzig ou Amsterdam.



Gerrit Rietveld, Vilmos Huszár e Georges Vantongerloo coinciden con Mondrian nesta procura dunha nova arte completamente abstracta que apele directamente ás emocións.
É entón cando Theo van Doesburg consegue unir estas forzas na revista De Stijl, nacida en 1917. Os inicios do movemento amosan a enorme diversidade no afán experimental dos artistas do grupo.



Para todas elas, as formas de expresión teñen como único obxectivo a modernidade. Deste xeito, un modelo de arquitectura ou incluso unha cadeira pódense converter en esculturas.
Este aspecto experimental e a diversidade dun traballo colectivo realizado coma se fose un taller de debate virtual, foi a forza do movemento, pero tamén, como pronto se descubriría, a súa debilidade.





De feito, na década de 1920, o que inicialmente podería entenderse como un movemento utópico unánime cara ao proxecto común dunha arte verdadeiramente abstracta, converteuse nun crisol de opinións e concepcións da arte en continuo combate.

O que quedaba era a imaxe dun "estilo internacional" no que a abstracción, a forte redución de recursos plásticos e a xeometría eran as características comúns, pero os camiños estaban diversificados.


Van Doesburg, por exemplo, lanzou o seu novo estilo, o elementarismo, en 1927 e en obras como Composición emanada da hipérbole de equilibrio xy = k de acordo con vert et rouge (1929).






Georges Vantongerloo, a diferenza con Mondrian (que desenvolveu as súas pinturas dun xeito completamente intuitivo), este outro artista de De Stijl foi máis sistemático no seu enfoque, partindo dunha fórmula matemática para crear esta pintura.





Despois de todos estes avatares, De Stijl entrou en declive a mediados dos anos 30.




Os outros creadores apenas se recoñeceron máis, en parte porque o optimismo sobre a idea dun novo mundo se esvaecera na segunda metade da década de 1920 e en parte porque as tendencias figurativas volveron impoñerse.







Pero a súa pegada no deseño dos obxectos que usamos diariamente: vasos, cubertos, tiradores de ducha, toalla, roupa, porta de entrada, escaleira, beirarrúa, semáforo, rotonda, rúa, autobús ou coche, periodicos, revistas, libros, computadoras, telefonos moveis, webs, apps... están impregnados, para nosa sorte, do seu aroma...da sua esencia.

Mondrian y De Stijl: ir ao Cap II
Mondrian y De Stijl: ir ao Cap III

Ningún comentario:

Publicar un comentario

¡Anímate a participar cos teus comentarios!