85. Vija Celmins. Pequena Liminosidade [PINTURA]

Vija Celmins (Riga, Rusia, 1938).

Cando a comezos da década dos sesenta inicia a súa carreira nos Estados Unidos, o seu traballo exemplifica a posibilidade dunha vía estilística distinta á herdanza dominante legada polo Expresionismo Abstracto norteamericán.

Reducindo a súa paleta á gama de grises e ao uso do grafito, a finais dos anos sesenta, incorpora a fotografía e os recortes de prensa como fontes iconográficas.

 A forza da obra de Celmins en xeral é o seu dominio técnico, unido a unha mirada visionaria.

Nalgúns dos seus debuxos e pinturas pódese recoñecer a pegada de Jasper Johns, no uso do obxecto cotián para a súa presentación, eliminando o seu valor simbólico.
Celmins susténtase nunha ladaíña de principios de austeridade e esencialidade: “nin composición, nin xestos, nin cor artificial, nin deformación, nin angustia, nin esforzo, nin eco (cadros impasibles)”.

Non hai nos seus cadros, unha figura central na que dirixir a vista a certa parte do cadro, ningunha xerarquía da imaxe na superficie.



É certamente unha imaxe completa: non hai un foco no centro, xa que os extremos, a esquerda e dereita, arriba e abaixo, son tan particulares e sobresaíntes como o centro da composición.



Celmins concreta o seu mundo de referencias ao seu estudo e leva a cabo unha pintura de obxectos cotiáns tomados en primeiro plano, como: unha calefacción eléctrica ou unha pistola recentemente accionada, outorgando a estes obxectos status de imaxes.



O propósito de Celmins é materializar presenzas, que encerran moita tensión, de maneira que a vida deses obxectos se convirtan en novos relatos na pintura moderna.



Os primeiros planos, anula toda posibilidade de crear narracións; doutra banda, demostra tamén o seu interese polas superficies: o océano, a superficie lunar, o deserto ou as galaxias, que aborda mediante a realización de series que revelan a súa viraxe cara á intensidade dunha descrición da superficie.

Os debuxos do océano e o ceo nocturno, fundamentais nas creacións da artista, son obxectos, por suposto, pero foron creados cunha habilidade que debe ser admirada por si mesma, máis ou menos á marxe da imaxe.

No seu traballo, Celmins insiste no principio da arte como representación dunha realidade. Os debuxos e pinturas da artista convertéronse en ensaios cun detallado asombro fascinado, o seu traballo fala da súa crenza nunha arte case mística. 

Celmins non é unha artista decididamente conceptual, pero a súa obra invoca un interese na percepción intelectual, logrado mediante unha impresionante técnica tanto en grafito como en óleo.

As súas obras confiren ao obxecto un status místico, un sentido esencial adoptando o aura de algo inspirado, grazas ao coidadoso traballo artístico de Celmins.

A destreza técnica, propón un afecto deliberado e profundo polo obxecto que se describe. Este tipo de interese é cada vez máis raro na arte contemporánea; a sociedade actual prefire unha fugacidade excepcional.

No caso de Celmins, o grafito (un venerable medio artístico), é fundamental no seu logro como debuxante, como alguén que traballa en estudos moi detallados sobre a auga, que son en si mesmos un repudio silencioso da expresividade egotista.

A serie de debuxos de océanos de Celmins ofrece unha superficie densa e unhas imaxes que son neutrais desde o punto de vista da expresión, ao tratar só de si mesmas, no canto de provocar respostas emocionais co fin de entusiasmar ao público.

Esta neutralidade, aparellada á gran unidade “oceánica” das imaxes de Celmins (case sempre en formato pequeno), dá como resultado unhas obras de arte notables non só pola súa medida e a súa contención, tamén pola súa gran unidade e cohesión.

Os estudos sobre o mar adoitan parecer iguais, pero, por suposto, son diferentes de ínfimas maneiras.

As subidas e baixadas da auga ofrecen ao público de Celmins o sentido da inevitable e constante fluidez do océano, unha imaxe da infinidade nunha dimensión moi pequena.

O xogo da luz e a escuridade nas diminutas ondas dálle un ton luminoso ao debuxo, que é fascinante pola súa reducida perspectiva e o seu detalle.

O mar está destinado a evocar sentimentos de maxestosidade, de tranquilidade, de perda de control en forma de superficie turbulenta.

Os exquisitos detalles e as formas finamente distinguidas avogan por unha comprensión moderada das masas de auga, que se caracterizan non só polas súas dimensións, tamén pola súa imposibilidade de ser controladas.

Os valores tonais, a exquisita densidade e inspirado repouso da súa pintura, contribúen a unha xenuína visión da mediación artística coa natureza.

Celmins traballou moito na súa serie de ceos nocturnos, nos que a palpable escuridade do ceo se iluminou con innumerables puntos de luz.

A artista traballa con densos detalles de forma regular, construíndo unha superficie onde a escuridade serve de base para as picadas de luminosidade.

A tranquila precisión, do traballo de Vija é marabillosamente fermoso, realizando firmes superficies notables, con incalculable e fina distinción.