Preservación e Conservación de Documentos Bibliográficos: Os Cadernos de Leonardo da Vinci [BIBLIOTECA]

A preservación e a conservación son tarefas inherentes á actividade bibliotecaria. Conservar é manter, e en consecuencia a conservación do material bibliográfico busca o mantemento das súas propiedades físicas e intelectuais para lograr a función difusora de información que toda biblioteca ten asignada. As novas tecnoloxías están a propiciar que moitas bibliotecas que contan con coleccións especialmente valiosas acometan plans de reprodución deses fondos. Con iso perséguense dous obxectivos: por unha banda, búscase a conservación das obras, que non deben ser utilizadas directamente, máis que en casos excepcionais; por outra banda, facilítase o acceso ao documento, xa que as copias poden ser utilizadas sen as restricións que pesan sobre os valiosos orixinais.

O proceso de dixitalización, é o sistema que se foi impoñendo nos últimos anos grazas ao desenvolvemento tecnolóxico, xa que proporciona reproducións de alta calidade e a facilidade de acceso ao documento dixitalizado, por exemplo, a través de internet.

Como mostra do anteriormente exposto podemos sinalar a dixitalización dos cadernos de Leonardo da Vinci (1452-1519) el que fose gran xenio do Renacemento. Os estudos de Leonardo en ciencias en enxeñería son tan impresionantes e innovadores como a súa obra artística, e foron rexistrados nos seus diarios e cadernos de notas, que comprenden miles de páxinas de texto e debuxos, asociando arte e filosofía natural. Estas notas foron realizadas e postas ao día de maneira cotiá ao longo de toda a súa vida. Nelas esfórzase por facer observacións do mundo que lle rodeaba. Os cadernos están no seu maior parte redactados usando escritura especular, tamén chamada «en espello», o que puido deberse a razóns prácticas dado que Leonardo escribía coa man esquerda, resultáballe máis cómodo facelo de dereita a esquerda.

Os seus cadernos máis antigos son de 1475. As súas notas e debuxos mostran unha gran variedade de intereses e de preocupacións. Hai composicións de cadros e de tapices, estudos sobre as expresións faciais, animais, diseccións, estudos de botánica e xeoloxía, máquinas de guerra, máquinas voadoras e traballos de arquitectura. Este conxunto de diarios, notas e follas volanderas atoparon o seu lugar en coleccións importantes como as expostas no Castelo de Windsor, no Museo do Louvre, na Biblioteca Nacional de España, na Biblioteca Ambrosiana de Milán, ou o Vitoria and Albert Museum e a British Library de Londres. E agora, algúns destes valiosísimos cadernos pódense descargar libremente da internet.

Descoñécese o número exacto de cadernos que da Vinci tiña, pero o Vitoria and Albert Museum (V&A) en Londres, conta con cinco deles, agrupados en tres pequenos volumes coñecidos como Codex Forster. Pertencen á súa colección desde 1876, e recibiron este nome en honra a John Forster, o biógrafo e crítico inglés que doou os libros ao museo. A colección data de entre 1487 e 1505. A finais de 2018, o museo decidiu facer públicas as páxinas dalgúns dos cadernos, obtendo as imaxes grazas a un escaneo de última tecnoloxía.
A primeira peza dixitalizada foi o Codex Forster I: dous cadernos compilados nun só volume despois da morte de Leonardo dá Vinci, que se centran nas súas investigacións sobre enxeñería hidráulica, ademais dun tratado sobre xeometría e medición de sólidos. O V&A ten pensado compartir tamén, nun futuro próximo, o Codex Forster II e III.

No 2007 a British Library  dixitalizou o chamado Codex Arundel, recibiu o seu nome do conde inglés de Arundel, que o adquiriu en España a mediados de século XVII. O manuscrito foi escrito polo xenio florentino entre 1480 a 1518 e consta de tratados sobre varias disciplinas como mecánica, xeometría e óptica, así como de investigacións arquitectónicas. Tamén inclúe bosquexos e gráficos de avións, paracaídas, submarinos e automóbiles.  Está actualmente dispoñible de maneira gratuíta no portal da Biblioteca Británica.

 

Espero que esta información resulte de utilidade para todos aqueles que queiran profundar na obra e as investigacións de Leonardo dá Vinci.