A relación da talla en madeira e a xilografía como linguaxes expresivas (parte 3) [TALLA E ESCULTURA]

Os comezos da xilografía en Europa

O centurión e dous soldados, cara a 1370,  matriz de nogueira tallada.
Descuberta en 1899 en Francia. Esta imaxe representa unha crucifixión

Se no anterior post falabamos das primeiras  xilografías e como comezaron a realizarse en Oriente, nesta entrada imos centrarnos en como esta arte chegou a Europa e comezou a afianzarse como unha importante ferramenta predecesora dos libros, e por tanto como foi fundamental na transmisión do coñecemento e precursora da imprenta.

San Cristobal, 1423

Aínda que as pezas máis antigas das que se ten referencia en Europa de tacos xilográficos estaban destinados á estampaxe de teas, ímonos centrar na xilografía como o primeiro sistema inventado para reproducir imaxes por impresión en papel.

As primeiras estampas coñecidas en Europa para a súa reprodución seriada en papel non podían ser outras que imaxes de Santos, imaxes que a igrexa que exercía o poder naqueles tempos utilizaba para o  adoutrinamiento do pobo, para guiarlo polo bo camiño e asegurarse mediante o medo que non se desviarían da senda marcada. Así nos atopamos con aquelas primitivas imaxes seriadas de santos. A máis antiga da que se conserva  a súa matriz é "o centurión e os dous soldados" datada cara a1370, e tallada nunha madeira de nogueira. Outra das  máis antigas que coñecemos é a que representa a figura dun  san Cristovo cruzando un río levando ao neno Xesús aos ombreiros, datada en 1423. Conta a lenda que un xigante  cananeo tras a súa conversión ao cristianismo, era o encargado de cruzar a viaxeiros un perigoso vao levándoos sobre os seus ombreiros; ao cruzar a un neno chamoulle a atención o seu gran peso, o neno reveloulle que era Xesús e que levaba sobre él o peso dos pecados do mundo. Alí bautizou ao santo e encargoulle a tarefa do  adoutrinamiento.  Cristovo provén do grego Christóforo e significa portador de Cristo.

Ademais de imaxes  de santos e as chamadas imaxes de preservación (amuletos que a igrexa repartía para ser colocados nas portas e protexer aos fieis dos males, enfermidades ou en viaxes, moitos peregrinos portábanas colocadas nas súas pezas), tamén se estampaban naipes, calendarios e outros impresos de follas soltas, con frecuencia cun texto manuscrito baixo a imaxe.

                Naipes do Século  XIV. Cartas de xogo  XIII,  xilografía

Da folla solta ao libro só había un paso, coa chegada cara a 1430 prodúcense os primeiros libros  xilográficos en Holanda e Alemaña.

Pero o traballo da  xilografía en relación co libro permitiu que se comenzase a realizar de maneira máis rápida o traballo de  copistas e ilustradores, de maneira que se puidesen realizar copias dos manuscritos con maior celeridade. Pero este será tema para outra entrega. 

Bibliografía e enlaces  

Grabado en madera, Walter Chamberlain. Ed. Blume

La impresión como arte, Ann dÁrcy Hughes - Hebe Vernon- Morris. Ed. Blume

Historia del grabado

Técnicas de grabado