venres, 29 de maio de 2020

Maria Sibylla Merian [SERIGRAFÍA]


Maria Sibylla Merian naceu en Frankfurt nun ambiente artístico. Era filla de Matthäus Merian, exitoso gravador e editor orixinario de Basilea. Aínda que Matthäus morreu cando ela só tiña tres anos, o ambiente artístico continuou: a súa nai, Johanna Sibylla Heim, casou co pintor de flores Jacob Marrel, en cuxo estudo a pequena Maria puido aprender técnicas de ilustración, dando así ferramentas ao seu enorme talento. Ela mesma contaría máis tarde que na súa infancia recollía flores e insectos para debuxalos. Na súa obra apréciase unha minuciosa atención polo detalle, froito da precisa observación da realidade. Tamén destaca a capacidade para representar a esencia de animais e plantas, que nas súas obras aparecen aínda vivos e frescos. Por estas características, considérase aínda como unha das mellores ilustradoras de Historia Natural de toda a Historia da arte.




Antes de que Alexander von Humboldt e Charles Darwin sequera nacesen, Maria Sibylla Merian abriu o camiño da exploración científica por un xenuíno interese polo coñecemento. Nunha época en que as expedicións apenas existían, embarcouse nunha arriscada viaxe a Suriname en 1699 para poder ampliar os seus coñecementos in situ, grazas a unha bolsa da cidade de Ámsterdam. O feito de planificar unha viaxe científica cunha axuda pública é un concepto totalmente revolucionario para o século XVII. A súa gran expedición a Suriname, de case dous anos, terminou só no momento en que contraeu a malaria, debendo volver a Europa. Centrou a súa carreira no estudo da metamorfose dos insectos, un campo no que só se lle adiantaron Johannes Goedaert (1620–1668) e Jan Swammerdam (1637–1680), ambos da xeración anterior á súa. Chegou a documentar o proceso metamórfico de máis de duascentas especies, nunha época en que aínda se cría que os insectos xurdían por xeración espontánea no lodo en putrefacción. Entre as súas luxosas publicacións, destaca o resultado da súa expedición, Metamorfose dos insectos do Suriname. Publicada en Ámsterdam en 1705, foi unha edición luxosa para a cal Maria non reparou en gastos: como non podía vivir só da pintura, impartía cursos de debuxo e vendía utensilios de pintura e preparacións a base de plantas para poder manter a súa vida e a súa investigación.

Practicamente toda a contorna vital de Maria era artística. Ademais do seu pai e o seu padrasto, tamén o seu irmán maior Caspar era pintor. Con todo, ningún deles chegou a destacar tanto no seu propio campo como Maria. Casou -obviamente con outro pintor, Johann Andreas Graff– pero divorciouse del en 1685 para entrar nunha comuna pietista en Frisia, levándose á súa nai e ás súas fillas (Johanna Elena e Dorothea Maria), que tamén eran pintoras e axudábana nos seus proxectos. Os seus estudos, publicados en alemán, foron moi populares na alta sociedade da época, razón pola cal os científicos, que usaban o latín como lingua de comunicación, desdeñaban o seu traballo. Con todo, vista en perspectiva, convértese non só nunha pioneira da Historia Natural moderna, senón tamén da divulgación, ao publicar os seus estudos nunha lingua maioritaria. A pesar de que o seu traballo foi ignorado durante séculos, actualmente considérase como unha pioneira da entomoloxía moderna. A súa capacidade de observación e o seu extraordinario talento como artista convertérona nunha incomparable transmisora de coñecemento, creando unhas ilustracións científicas que aínda na actualidade se consideran como grandes obras de arte e achegas á ciencia de primeiro nivel.





Plancha extraída de Erucarum ortus, de Maria-Sibylla Merian.

Retrato de Maria Sibylla Merian no billete de 500 marcos alemáns

Ilustración da obra Metamorfose dos insectos do Surinam, realizada por María Sibylla Merian.




"O libro cos 60 gravados de Merian foi publicado en holandés e en latín. Del algúns naturalistas dixeron que era o máis belo traballo xamais pintado en América. No libro, ademais de ilustracións e descricións da natureza, hai algúns comentarios provenientes dos ensinos que tanto africanos como indíxenas lle transmitiron a Maria sobre o uso de certas plantas. Son rechamantes as instrucións que lle deron sobre certas follas abortivas e as razóns do seu uso entre os escravos. Eles contáronlle a Merian que non querían reproducirse porque non querían traer ao mundo a outros escravos. Ela reportou o feito sen condenalo. Tamén lle falaron de plantas, flores, insectos, vermes e outros animais cos que se alimentaban e da forma de tratar certas enfermidades. Algunhas veces sen ton condenatorio e en forma etnográfica comparou ás eirugas cos indios nas súas hamacas, “das cales eles nunca emerxen”, frase a ton cos conceptos de culturas superiores e inferiores daqueles tempos."


 



 Podedes consultar os seus interesantes libros nesta dirección:
http://www.themariasibyllameriansociety.humanities.uva.nl/merianwork/books/
 The Maria Sibylla Merian Society 
Gabinete del grabado: Maria Sybilla Merian ( 1647-1717)
 Mujeresconciencia.com
Alic, Margaret (1991), El legado de Hipatia, Siglo XXI, Madrid
www.sibyllamerian.com/biography.html
www.britannica.com/biography/Maria-Sibylla-Merian
 Reitsma, Ella (2008), Maria Sibylla Merian & Daughters: Women of Art and Science, Getty Publication
Maria Sybilla Merian y Alida Withoos: mujeres, arte y ciencia en la Edad Moderna

Espero que vos sirva de inspiración para facer o exercicio da estampa botánica! Ánimo, saúde e moita tinta!

Enlaces relacionados co exrcicio da estampa botánica:
https://emaonlinecovid.blogspot.com/2020/05/a-estampa-cientifica-serigrafia.html
 https://emaonlinecovid.blogspot.com/2020/05/tramando-tramas-ii-serigrafia.html

    2 comentarios:

    1. Que marabilloso traballo o de Maria Sibylla Merian!!!
      Moitas grazas Alba por este post, encantoume.

      ResponderEliminar
    2. Que maravilla Alba, super interesante!! me encantó!! gracias por compartirlo.

      ResponderEliminar

    ¡Anímate a participar cos teus comentarios!